Με αφορμή το εργαστήριο με θέμα τη συμβολή της Yoga στη θεραπεία απεξάρτησης από τα ναρκωτικά.
Ο εθελοντισμός κατέχει ξεχωριστή και κυρίαρχη θέση στην κουλτούρα της yoga. Δύο σταθερές της γιόγκικης ζωής, το ιδανικό της ανιδιοτελούς προσφοράς (karma yoga) και η πεποίθηση πως το δώρο της πρακτικής μπορεί να είναι προσιτό και ωφέλιμο για όλες και όλους αποτελούν ένα γόνιμο υπόστρωμα ώστε να αναπτύσσονται πρωτοβουλίες κοινωνικά ευαισθητοποιημένες. Οι μορφές που αυτές συνήθως παίρνουν είναι η διοργάνωση μαθημάτων ειδικών σκοπών για συλλογή χρημάτων ή τροφίμων όπως πρόσφατα η yoga για τον άλλο άνθρωπο ή οι πρωτοβουλίες για τους πυρόπληκτους στο Μάτι. Εξίσου διαδεδομένη είναι η δωρεάν παροχή μαθημάτων, ιδιαίτερα σε αποκλεισμένες κοινωνικά ομάδες, συχνά και ως απαίτηση προγραμμάτων εκπαίδευσης.
Είναι κάτι για το οποίο μπορούμε ως yogis να είμαστε περήφανοι, πως δηλαδή τέτοιες προσπάθειες είναι πολύ διαδεδομένες ανάμεσα μας, ταυτόχρονα όμως οφείλουμε να παραδεχτούμε πως αυτές είναι σε μεγάλο βαθμό αποσπασματικές με αποτέλεσμα η συνολική εικόνα να απέχει αρκετά από το ιδανικό τόσο ποσοτικά όσα και ποιοτικά, τόσο δομικά όσο και στο αποτέλεσμα. Άλλωστε το ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο οι περισσότεροι από εμάς χρειάζεται να διδάσκουν πολλές ώρες κάθε μέρα για να μπορέσουν να βγάλουν κάτι κοντινό στον βασικό μισθό, -ή ίσως για άλλες η γιόγκα δεν είναι καν το βασικό τους επάγγελμα-, είναι σε κάθε περίπτωση ένα εμπόδιο δυσυπέρβλητο και μας στοιχίζει σε χρόνο και δυνάμεις. Υπάρχουν όμως και άλλα, τα οποία αν αφιερώναμε τις δυνάμεις μας για να υπερβούμε θα έκαναν την παρουσία της yoga στην κοινωνία και στους μικροκόσμους της ακόμα πιο επιδραστική.
Η διάθεση για προσφορά περισσεύει, αν και συνήθως υστερούμε σε οργάνωση και μεθοδικότητα. Έχω την αίσθηση πως όπου και αν κοιτάξει κανείς, σε δομές ψυχικής υγείας, σε φυλακές, σε ομάδες στήριξης σε κακοποιημένες γυναίκες ή μονάδες απεξάρτησης θα δει να γίνεται και κάποιο δωρεάν μάθημα σε εθελοντική βάση με ελάχιστα μέσα και με τις καλύτερες των προθέσεων. Μιλώντας και από προσωπική εμπειρία, συχνά η υφή και το εύρος των προκλήσεων που έχει να αντιμετωπίσει σε τέτοιες ομάδες ένας νέος δάσκαλος -και μάλιστα όπως αυτές διαφοροποιούνται από τις ιδιαιτερότητες του εκάστοτε πλαισίου αλλά και φυσικά των εξατομικευμένων αναγκών της κάθε μαθήτριας ή μαθητή- δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.
Οι πραγματικές συνθήκες και δη σε μια ομάδα με θεραπευτική πρόθεση κάνουν τα όσα μάθαμε στην βασική εκπαίδευση δασκάλων ελλιπή. Και σε μεγάλο βαθμό δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Η εκπαίδευση στην διδασκαλία της yoga όπως άλλωστε και η πρακτική είναι διαρκής. Όμως, τα εργαλεία για σφυρηλατηθεί η εξέλιξη αυτή, και μάλιστα στην περιοχή όπου η κοινωνική και η θεραπευτική διάσταση της yoga συναντιούνται, μοιάζουν πολύ συχνά να λείπουν, και τώρα επαφίεται σε εμάς τους ίδιους και τις ίδιες να τα αναπτύξουμε. Οριζόντια. Ανταλλάσοντας τις γνώσεις, τις εμπειρίες και τα λάθη μας ανοιχτά και στον φυσικό μας χώρο (το yoga studio), αντιλαμβανόμενοι την προσφορά μας σαν μέρος μιας συνολικότερης προσπάθειας. Κάτι τέτοιο πρακτικά σημαίνει πως για παράδειγμα φροντίζουμε για τη διάδοχη κατάσταση μετά την αποχώρηση μας από κάποια ομάδα ή πηγαίνοντας ακόμα πιο πέρα, τη δημιουργία ενός δικτύου εθελοντών ή ακόμη πως δίνουμε χώρο και προσοχή σε αυτά τα άτομα ανάμεσά μας που οι εξειδικευμένες γνώσεις τους ή η επαγγελματική εμπειρία τους τα φέρνουν σε θέση να μας διδάξουν και να μας κατευθύνουν. Δίπλα στα teacher trainings υπάρχει χώρος για αυτομόρφωση και συζήτηση, ανάμεσά μας, αλλά και με ανθρώπους από άλλα πεδία.
Χρειάζεται να βρούμε από κοινού τρόπους ώστε να είναι η προσπάθεια μας αποτελεσματικότερη και η πολύτιμη δουλειά μυρμηγκιού που γίνεται κάτω από το ραντάρ να φέρει θετικές και ουσιαστικές αλλαγές στα άτομα που συναντάμε, είτε στο δρόμο μας ως δάσκαλοι, είτε στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο ζούμε και ασκούμαστε. Ίσως λίγη περισσότερη ευθύνη αναλογεί σε όσους και όσες από εμάς λειτουργούμε δικά μας studio, να δίνουμε όπου μπορούμε τον χώρο για να γεννηθούν νέες ιδέες, τον χρόνο και την υποστήριξή μας ώστε αυτές να γίνουν πρωτοβουλίες.
Το eka yoga studio είναι πάντα ανοιχτό να υποστηρίξει προσπάθειες στην κατεύθυνση της μόρφωσης, της αλληλεγγύης και της αλληλο-βοήθειας, να ακούσει νέες ιδέες και να φιλοξενήσει ειδικά μαθήματα, workshops και ομάδες.
Κωστής Αμέντας
02/2019